İkili yıldız sistemleri, iki yıldızın ortak bir kütle merkezi etrafında birbirlerinin çekim etkisiyle döndüğü yıldız çiftleridir. Gözlemler gösteriyor ki,
evrendeki yıldızların yaklaşık yarısı tek başına değil, bu tür ikili ya da çoklu sistemler halinde bulunur.
Bu sistemlerde yıldızlar arasındaki kütle farkı, uzaklık ve yörünge süresi sistemin özelliklerini belirler. Bazı çift yıldızlar birbirine çok yakın olup
madde alışverişi yapabilir; bazıları ise o kadar uzaktır ki birbirlerinden bağımsızmış gibi görünür.
İkili yıldız sistemleri üç ana grupta incelenir:
Görsel İkili Yıldızlar: Her iki yıldız da teleskopla ayrı ayrı görülebilir. Örneğin, Albireo (Kuğu Takımyıldızı’nda) farklı renkleriyle bilinen güzel bir örnektir.
Örtülme (Eklips) İkili Yıldızlar: Yörüngeleri Dünya’dan bakıldığında üst üste gelir. Bir yıldız diğerini kısmen ya da tamamen örttüğünde parlaklık değişimi gözlenir. Algol sistemi buna klasik bir örnektir.
Spektroskopik İkili Yıldızlar: İki yıldız birbirine çok yakın olduğundan ayrı ayrı görülemez, ancak tayf analizinde ışığın dalga boyundaki değişimlerden (Doppler etkisiyle) varlıkları anlaşılır.
Bazı ikili sistemlerde kütlesi büyük olan yıldızın ömrü kısa olur ve süpernova olarak patladıktan sonra nötron yıldızı ya da kara delik haline gelir. Bu durumda, diğer yıldızdan madde çekmeye başlar ve bu süreçte X-ışınları yayılır. Bu tür sistemlere X-ışını ikilileri denir.
Kısaca, ikili yıldız sistemleri yıldızların yalnız doğmadığını, hatta birbirleriyle etkileşerek evrimlerinin seyrini değiştirebildiklerini gösteren önemli kozmik laboratuvarlardır. Bu sistemlerin incelenmesi, kütle transferi, yıldız evrimi ve enerji üretimi süreçlerini anlamada kritik rol oynar.
ADRES : Adıyaman merkez mahalesi
E-mail : zeynepdmr@gmail.com
Tel: 05(555)55 55
